คาถา บูชาเสด็จเตี่ย (กรมหลวงชุมพร) - เอื้ออังกูร

ฮัลโหล ฮัลโหล ไก่ย่าง 3 ไม้ ขอส้มตำโคราชด้วยนะ อ้อ! อย่าลืมข้าวเหนียว โอเคนะ

 

ทำอะไรกัน 2 คน ฮืมมมมม

เพลงแรก เก๋าดีเนอะเธอ

 

ใสพอที่จะได้ใจเธอไหม ฮิฮิ
อะไรนะ ไส...ไส...ไสหัวไป พูดไม่เพราะเลยนะเดี๋ยวให้คุณครูตี

 

16 พฤศจิกายน 2022
ศรัณย์ ทองปาน : เรื่อง

เมื่อ “เจ้านาย” อย่างกรมหลวงชุมพรฯ กลายเป็น “เจ้า” ในความหมายของดวงวิญญาณที่มีฤทธิ์อำนาจแล้ว ย่อมต้องมีกฎเกณฑ์การสักการบูชา ดังที่มีผู้เรียบเรียงคาถาภาษาบาลีขึ้นเพื่อการนี้โดยเฉพาะ (ยังสืบไม่ได้ว่าเป็นผลงานของใคร) ทั้งยังมีผู้กำหนดเครื่องบวงสรวงกันอย่างจริงจัง เพราะ “เจ้า” แต่ละองค์ ก็เหมือนคนแต่ละคน คือมีสิ่งที่โปรดปรานต่างๆ กันไป

เครื่องสักการบูชากรมหลวงชุมพรฯ แบบมาตรฐาน ได้แก่ดอกกุหลาบแดง

ผู้เขียนมีข้อสังเกตส่วนตัวว่า การใช้ดอกกุหลาบเช่นนี้ คล้ายคลึงกับ “ของไหว้” พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระปิยมหาราช รัชกาลที่ ๕ ต่างกันที่สี

จากที่เคยเห็นมา ดอกกุหลาบที่ถวายสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ เช่นที่พระบวรราชานุสาวรีย์ หน้าโรงละครแห่งชาติ สนามหลวง เป็นกุหลาบขาวล้วน

ส่วนของรัชกาลที่ ๕ ดังที่พบเห็นได้ตามหิ้งบูชาทั่วไป มักเป็นกุหลาบสีชมพู อันอาจมีนัยเชื่อมโยงถึงสีชมพูประจำวันอังคาร อันเป็นวันพระราชสมภพ

ส่วนดอกกุหลาบแดงของถวาย “เสด็จเตี่ย” กรมหลวงชุมพรฯ ไม่นานมานี้ เนื่องในงานวันคล้ายวันประสูติ ๑๙ ธันวาคม ที่ศาลหาดทรายรี เห็นมีผู้คิดดัดแปลงถวายเป็นเค้กหน้าครีมลายกุหลาบ แต่ที่น่าสนใจในความคิด คือถวาย “คัพเค้ก” กันยกกล่อง โดยทุกชิ้นหยอดครีมแต่งหน้าเป็นลายดอกกุหลาบแดงดอกน้อยๆ กระจุ๋มกระจิ๋ม แลดูน่าเอ็นดูดี

ส่วนเครื่องสังเวยที่เป็นอาหารคาวหวาน ก็มีต่างๆ กันสุดแท้แต่จะรับรู้มา

แนวคิดหนึ่งคือการถวาย “เครื่องเสวย” ที่เคยเป็นของโปรดเมื่อยังทรงมีพระชนมชีพ
หม่อมเจ้าหญิงเริงจิตรแจรง อาภากร พระธิดาของกรมหลวงชุมพรฯ เคยบันทึกไว้ในเรื่อง “เกร็ดพระประวัติ พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์” พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพท่านหญิงจารุพัตรา อาภากร พี่สาวของท่าน เมื่อปี ๒๕๑๖ ว่า

“เสด็จพ่อไม่เสวยหมูเลยตั้งแต่ทรงพระเยาว์ เสวยแล้วประชวรทุกที พระพุทธเจ้าหลวงเลยทรงห้ามคุณย่า (เจ้าจอมมารดาโหมด) ลดอาหารทุกชนิดที่ใส่หมู ใช้น้ำมันถั่วแทน”

นั่นคือตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ พระองค์เจ้าอาภากรฯ ทรงแพ้เนื้อหมู เสวยเมื่อใดจะเจ็บป่วยไม่สบายทุกครั้ง และไม่ใช่เฉพาะเนื้อหมู หากแต่ยังรวมถึงผลิตภัณฑ์จาก “หมู” ในลักษณะอื่นๆ ด้วย เช่น น้ำมันหมู ถึงขนาดที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวต้องทรงกำชับเจ้าจอมมารดาโหมด พระมารดาของพระองค์เจ้าอาภากรฯ เป็นพิเศษ ว่าให้งดอาหารทุกอย่างที่ทำจากหมู หรือหากมีอาหารชนิดใดที่ต้องทอดหรือใช้น้ำมัน ให้ใช้แต่น้ำมันพืช คือ “น้ำมันถั่ว” เท่านั้น

เมื่อปี ๒๕๑๖ พลเรือตรี กรีธา พรรธนะแพทย์ บันทึกเรื่องที่ท่านได้รับทราบมา ไว้ในบทความ “ธงราชนาวีสะบัดเหนือหาดทรายรี” ลงพิมพ์ในนิตยสาร “นาวิกศาสตร์” ว่า เสด็จในกรมฯ ทรงเคยมีรับสั่ง “ผ่านร่างทรง” ที่เป็นเจ้านายพระองค์หนึ่งว่า “ห้ามมิให้นำหมูขึ้นไปบนศาลโดยเด็ดขาด”

ดังนั้นแต่เดิมที่ศาลหาดทรายรี จังหวัดชุมพร จึงจะไม่มีการนำหมูขึ้นไปถวายเป็นอันขาด

แต่ทุกวันนี้ ดูเหมือนความรู้เรื่องนี้คงเลือนไปมากแล้ว เพราะในงานวันคล้ายวันประสูติเดี๋ยวนี้ ก็เห็นมีคนเอาหัวหมูไปตั้งถวายที่ศาลหาดทรายรี ทำนองเดียวกับเครื่องบวงสรวงสังเวยอย่างจีน

ที่มา : https://www.sarakadee.com/2022/11/16/ของโปรด/

 

ส่งยิ้มให้ไป แหมทำไม่สนนะยะ

 

เดี๋ยวจะว่าข้าเจ้าสวยมุมเดียว เปลี่ยนข้างให้เห็นว่าข้าเจ้าสวยทุกมุม
คนงามๆ ต้องงามคู่ความเด่นดี ต้องฮักศักดิ์ศรีของ กุน สตรี...
ปล.ยืมตัง 200

 

ขว้างอีกทีไปเก็บเองเลยนะ.. คนอะไรเดี๋ยวอยากได้เดี๋ยวอยากทิ้ง นี่ไปเก็บมาให้ 9 รอบล่ะนะ จะไม่มีครั้งที่ 10
อ่านปากนะ "ไปเก็บเอง" เข้าใจตรงกันนะ

 

วันนี้มีเรื่องเล่า
ไม่นานมานี้เรามีความตั้งใจว่า นับเบอร์วันจะโอนเงินทำบุญให้วัดเป็นประจำทุกเดือน มีบัญชีแล้วตั้งเป็นบัญชีโปรดเรียบร้อย ก็โอนไม่ได้มากมายหรอกหนาแต่เป็นความตั้งใจ ไปรวมๆ กันที่วัดก็พอเป็นค่าน้ำค่าไฟของวัด นับเบอร์ทูจะต้องไปซื้อปลาที่ตลาดบนเขียงนั่นแหละไปปล่อยแม่น้ำทุกเดือน นับเบอร์ทรี ข้อนี้ทำได้โดยไม่ใช้ตังสักบาท นั่นคือการนั่งสมาธิให้ได้ทุกวัน เน้นเจริญสติจะได้พัฒนาเสียที
เราเริ่มได้มา 3 เดือนล่ะ การทำบุญนี่มันได้ผลนะ ทำปุ๊บได้ปั๊บได้ความสบายใจ สำหรับการซื้อปลาไปปล่อยนั้น ที่เขียงปลาตลาดสดใกล้บ้านเราคือปลาดุก เช่นนั้น ตอนนี้นอกจากเราไม่บริโภค เนื้อวัว เนื้อควาย ตั้งแต่อายุ 15 ต่อมาเป็นเนื้อหมู เลิกมาได้ 10 ปีได้ล่ะ ตอนนี้เลยเพิ่มปลาดุกอีกอย่าง ก็ไม่ได้ลำบากยากเย็นอะไรนะสำหรับเรา
ล่าสุดที่ไปปล่อยปลาดุก ครั้งนี้ไปปล่อยที่บ่อปลาที่วัดพระธาตุบางเขน เชื่อไหม ปลาขึ้นมามองหน้าเราด้วยนะ พอปล่อยปุ๊บเขาลอยตัวขึ้นมามองหน้าเราด้วย ดูเขาเริงร่าคงดีใจมาก จากที่อยู่บนเขียงมองเห็นเพื่อนๆ เมื่อโดนจับตัวก็จะถูกเชือดตรงนั้นเขาก็คงเห็น เราก็มาคิดนะว่าเขาคงกลัวมากแหละว่าจะถึงคิวตัวเขาเมื่อไหร่ พอโดนจับคงคิดว่าได้รับสิทธิ์นั้น คงกลัวมากแหละเราว่า เป็นเราๆ ก็กลัวเหมือนกันใครๆ ก็รักตัวกลัวตายจริงไหม แลกด้วยอะไรก็คงแลกได้หมดแหละเราว่า เหมือนชีวิตคนเราหากต้องเจ็บป่วยมีเงินเท่าไหร่ก็ไม่ได้ช่วยอะไร ขอแค่ให้หายดีและได้ใช้ชีวิตเดินเหินได้แค่นั้นก็พร้อมแลกทุกอย่างเนอะ
หากใครผ่านจุดนั้นมาได้ เราว่าความคิด มุมมองชีวิตเปลี่ยนเลยแหละเราว่านะ เข้าถึงธรรมได้ทันที ท้ายนี้เราก็ขออวยพรให้ทุกท่านมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง พร้อมจิตใจที่เข้มแข็ง มีสติปัญญาเราเน้นทางธรรมนะ เพราะรู้ว่าทางโลกสุดท้ายมันคือสิ่งสมมุติ


หมาหน้าม้ารายงาน

 

ต๊ะเอ๋!!!! มาส่งท้ายอีกสักเพลง ฟังแล้วรู้สึกดี๊ดี จึงอยากส่งมอบให้ทุ้กกกกกกคนนะ หากใครไม่สบายใจ ทุกข์ใจเราขอโอมเพี้ยงงงงงงงง
เราจะให้กำลังใจกันและกันเนาะ สู้ต่อไปอย่าหยุดยั้ง ชีวิตคนนั้นสั้นนัก ไปล่ะทำงานก่องงงงน้าาาาา

 

ตราประจำจังหวัดของไทย มีพัฒนาการมาจากตราประจำตำแหน่งของเจ้าเมืองในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ และตราประจำธงประจำกองลูกเสือ 14 มณฑล ในสมัยรัชกาลที่ 6 - 7 ในสมัยที่จอมพลแปลก พิบูลสงครามเป็น นายกรัฐมนตรีนั้น รัฐบาลได้กำหนดให้แต่ละจังหวัดมีตราประจำจังหวัดของตนเองใช้เมื่อ พ.ศ. 2483 โดย กรมศิลปากรเป็นผู้ออกแบบตราตามแนวคิดที่แต่ละจังหวัดกำหนดไว้ ปัจจุบัน เมื่อมีการตั้งจังหวัดขึ้นใหม่ ก็จะมีการออกแบบตราประจำจังหวัดด้วยเสมอ แต่ตราของบางจังหวัดที่ใช้อยู่นั้นบางตราก็ไม่ใช่ตราที่กรมศิลปากรเป็นผู้ออกแบบ บางจังหวัดก็เปลี่ยนไปใช้ตราประจำจังหวัดเป็นแบบอื่นเสียก็มี บางที่ลักษณะของตราก็เพี้ยนไปจากลักษณะที่กรมศิลปากรออกแบบไว้ แต่ยังคงลักษณะหลัก ๆ ของตราเดิมไว้อยู่บ้างก็มี

ตราประจำจังหวัด
ภาคเหนือ

จังหวัด ภาพตรา ระยะเวลาการใช้ คำอธิบาย หมายเหตุ
จังหวัดเชียงราย พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปช้างสีขาวกับเมฆ ลายที่ขอบตรามีรูปนาคเกี้ยว
จังหวัดเชียงใหม่ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปช้างเผือกยืนอยู่ในเรือนแก้ว ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือ มณฑลพายัพ


จังหวัดน่าน พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุแช่แห้งบนหลังโคอุสุภราช

จังหวัดพะเยา พ.ศ. 2520 - ปัจจุบัน รูปพระเจ้าตนหลวงวัดศรีโคมคำ ประทับเหนือกว๊านพะเยา มีช่อรวงข้าวประดับอยู่สองข้าง เบื้องบนมีลายกนกเปลว 7 ลายลอยอยู่
จังหวัดแพร่ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุช่อแฮบนหลังม้าแก้วมหาพลอัศวราช
จังหวัดแม่ฮ่องสอน พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปช้างเล่นน้ำ
จังหวัดลำปาง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปไก่ ยืนอยู่ในประตูมณฑปวัดพระธาตุลำปางหลวง
จังหวัดลำพูน พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระบรมธาตุหริภุญไชย
จังหวัดอุตรดิตถ์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปมณฑปประดิษฐานพระแท่นศิลาอาสน์ มีลวดลายกนกประกอบ


ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

จังหวัดกาฬสินธุ์ พ.ศ. 2490 - ปัจจุบัน รูปติณชาติ (หญ้า) กาฬสินธุ์ (บึงน้ำสีดำ) ภูเขา และเมฆ
จังหวัดขอนแก่น พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระเจดีย์ก่อไว้บนตอไม้ หมายถึง พระธาตุขามแก่น
จังหวัดชัยภูมิ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปธงสามชายอันเป็นธงชัยประจำกองทัพสมัยโบราณ
จังหวัดนครพนม พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุพนม
จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารีหน้าประตูชุมพล
จังหวัดบึงกาฬ พ.ศ. 2554 - ปัจจุบัน รูปภูทอก บึงโขงหลง และต้นไม้[1]
จังหวัดบุรีรัมย์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปเทพยดาฟ้อนรำหน้าปราสาทหินพนมรุ้ง
จังหวัดมหาสารคาม พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปทุ่งนาและต้นรัง มาจากชื่อเมืองมหาสาลคาม (หมายถึงหมู่บ้านต้นรังใหญ่) ซึ่งสะกดเพี้ยนมาเป็นมหาสารคามในปัจจุบัน
จังหวัดมุกดาหาร พ.ศ. 2525 - ปัจจุบัน รูปปราสาทสองนางสถิต ประดิษฐานแก้วมุกดาหาร ตรานี้กรมศิลปากรไม่ได้เป็นผู้ออกแบบ
จังหวัดยโสธร พ.ศ. 2515 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุอานนท์ พระธาตุคู่บ้านคู่เมืองในวัดมหาธาตุ มีสิงห์ขนาบสองข้าง มาจากชื่อที่ตั้งเมืองเมื่อแรกสร้างคือบ้านสิงห์ท่า รูปดอกบัวบานหมายถึงจังหวัดยโสธรแยกมาจากจังหวัดอุบลราชธานี รัศมีบนยอดแปดแฉกหมายถึงอำเภอทั้งแปดของจังหวัด
จังหวัดร้อยเอ็ด พ.ศ. 2545 - ปัจจุบัน รูปศาลหลักเมืองบนเกาะกลางบึงพลาญชัย เบื้องหลังเป็นรูปพระมหาเจดีย์ชัยมงคล โดยมีกรอบวงกลมเป็นรูปรวงข้าวล้อมรอบ เดิมตราจังหวัดร้อยเอ็ดมีเพียงรูปศาลหลักเมืองบนเกาะกลางบึงพลาญชัยเท่านั้น ส่วนปีที่ใช้ตราปัจจุบันอ้างตามประกาศในราชกิจจานุเบกษาซึ่งออกแบบโดยนายรังสรรค์ ต้นทัพไทย
จังหวัดเลย พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุศรีสองรัก เบื้องหลังเป็นทิวเขา
จังหวัดศรีสะเกษ พ.ศ. 2512 - ปัจจุบัน รูปปรางค์กู่ มีดอกลำดวน 6 กลีบรองรับอยู่เบื้องล่าง

• 
  

ตราปราสาทพระวิหาร ตราประจำจังหวัดศรีสะเกษระหว่าง พ.ศ. 2483 - 2512 ต่อมาได้เปลี่ยนตราใหม่ เพราะไทยเสียปราสาทเขาพระวิหารให้กัมพูชาตามคำตัดสินของศาลโลกเมื่อ พ.ศ. 2505 การจะใช้ตราเดิมต่อไปจึงเป็นการไม่สมควร
จังหวัดสกลนคร พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุเชิงชุม หน้าหนองหานหลวงและดอนสวรรค์
จังหวัดสุรินทร์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระอินทร์ประทับบนแท่นศีรษะช้างเอราวัณ หน้าปราสาทหินศีขรภูมิ เดิมเรียกปราสาทหินศีขรภูมิว่าปราสาทหินบ้านระแงง
จังหวัดหนองคาย พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกอไผ่ริมหนองน้ำ
จังหวัดหนองบัวลำภู พ.ศ. 2537 - ปัจจุบัน รูปพระบรมรูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราชประทับยืนหน้าศาล เบื้องหลังเป็นหนองบัวลำภู ในระยะแรก ตราที่ทางจังหวัดออกแบบเองมีเฉพาะรูปศาลสมเด็จพระนเรศวรในวงกลมเท่านั้น
จังหวัดอุดรธานี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปท้าวเวสสุวัณหรือท้าวกุเวร เทพเจ้าประจำทิศเหนือ ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือมณฑลอุดร
จังหวัดอุบลราชธานี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปดอกบัวบานชูช่อพ้นน้ำ
จังหวัดอำนาจเจริญ พ.ศ. 2537 - ปัจจุบัน รูปพระมงคลมิ่งเมือง พระพุทธรูปสำคัญประจำจังหวัด ก่อนหน้านี้ทางจังหวัดใช้ตราอีกแบบหนึ่ง แต่มีลักษณะคล้ายตราในปัจจุบัน



ภาคกลาง

กรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2516 - ปัจจุบัน รูปพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ พระหัตถ์ซ้ายทรงขอช้าง พระหัตถ์ขวาทรงวชิราวุธ ซึ่งเป็นอาวุธประจำกายของพระอินทร์ ตรานี้กรมศิลปากรออกแบบโดยอาศัยภาพเขียนฝีพระหัตถ์ของสมเด็จกรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์เป็นต้นแบบ เริ่มใช้ในปี พ.ศ. 2516 ตามประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี ตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พ.ศ. 2482 ฉบับที่ 60 ลงวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2516 (สมัยเมื่อยังเป็นจังหวัดพระนครนั้นใช้ตราพระที่นั่งจักรีมหาปราสาทเป็น[2] ตรานี้เคยใช้เป็นตราเทศบาลนครหลวงกรุงเทพธนบุรี โดยข้อความที่อยู่เหนือรูปพระอินทร์ทรงช้างนั้นเป็นคำว่า "เทศบาลนครหลวง"
จังหวัดกำแพงเพชร พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกำแพงเมืองมีใบเสมาประดับเพชร
จังหวัดชัยนาท พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปธรรมจักรหน้าภูเขา ซึ่งหมายเอาได้ทั้งเขาสรรพยาและเขาธรรมามูล แบบที่จังหวัดใช้ในปัจจุบัน เพิ่มตราครุฑไว้ที่ส่วนล่างของตราด้วย
จังหวัดนครนายก พ.ศ. 2483 - 2545
( ตราแบบมีองค์ประกอบที่อยู่เบื้องหลังรูปช้างชูรวงข้าว )

พ.ศ. 2545 - ปัจจุบัน ( แบบปัจจุบัน )

รูปช้างชูรวงข้าว เบื้องหลังเป็นลอมฟาง ใน พ.ศ. 2545 ตราของจังหวัดที่ประกาศอยู่ในราชกิจจานุเบกษาได้เพิ่มแถบชื่อจังหวัดและลายขอบตรา โดยตัดองค์ประกอบที่อยู่เบื้องหลังรูปช้างชูรวงข้าวออกทั้งหมด
จังหวัดนครปฐม พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระปฐมเจดีย์ ประดับด้วยเครื่องหมายเลข 4 ไทยในพระมหาพิชัยมงกุฎ ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือมณฑลนครชัยศรี
จังหวัดนครสวรรค์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปวิมาน 3 ยอด ตรานี้ดัดแปลงจากตราในธงประจำกองลูกเสือ มณฑลนครสวรรค์
จังหวัดนนทบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปหม้อน้ำดินเผาลายวิจิตร หมายถึง ชาวจังหวัดนนทบุรีมีอาชีพทำเครื่องปั้นดินเผาซึ่งมีชื่อเสียงมาช้านาน
จังหวัดปทุมธานี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปบัวหลวงและช่อรวงข้าวชูช่อเหนือน้ำ ตราที่จังหวัดใช้ในปัจจุบันเขียนขึ้นใหม่ โดยเพิ่มแถบชื่อจังหวัดไว้ที่ส่วนล่างของตรา
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปสังข์ทักษิณาวัตร ประดิษฐานบนพานแว่นฟ้าในปราสาทใต้ต้นหมัน ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือมณฑลอยุธยา
จังหวัดพิจิตร พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปต้นโพธิ์ริมสระหลวง
จังหวัดพิษณุโลก พ ศ 2483 รูปพระพุทธชินราช พระคู่บ้านคู่เมืองพิษณุโลก เดิมกรมศิลปากรออกแบบให้ใช้ตราพระเจดีย์จุฬามณีอยู่เหนือลูกโลก 3 ลูก โดยหมายเอานามเมืองพิษณุโลกเป็นหลักในการผูกตรา
จังหวัดเพชรบูรณ์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปเพชรกับภูเขาและไร่ยาสูบ
จังหวัดลพบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระนารายณ์สี่กร ประทับยืนหน้าพระปรางค์สามยอด
จังหวัดสมุทรปราการ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระสมุทรเจดีย์
จังหวัดสมุทรสงคราม พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกลองลอยน้ำ
จังหวัดสมุทรสาคร พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปสำเภาจีนในแม่น้ำท่าจีน
จังหวัดสระบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปมณฑปพระพุทธบาทสระบุรี ตรานี้เขียนขึ้นจากภาพถ่ายจริงของมณฑปพระพุทธบาทสระบุรี
จังหวัดสิงห์บุรี พ.ศ. 2547 - ปัจจุบัน รูปอนุสาวรีย์วีรชนค่ายบางระจันในวงกลม ขอบวงกลมเป็นแถบสีธงชาติ[3] เดิมทางจังหวัดใช้ตรารูปค่ายบางระจัน
จังหวัดสุพรรณบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปการทำยุทธหัตถีระหว่างสมเด็จพระนเรศวรมหาราชกับพระมหาอุปราชมังกะยอชวาที่ตำบลหนองสาหร่าย เมื่อ พ.ศ. 2135
จังหวัดสุโขทัย พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพ่อขุนรามคำแหงมหาราชประทับบนพระแท่นมนังคศิลาอาสน์
จังหวัดอ่างทอง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปรวงข้าวในอ่างน้ำสีทอง
จังหวัดอุทัยธานี พ.ศ. 2520 - ปัจจุบัน รูปศาลสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก เบื้องหลังคือเขาสะแกกรัง เดิมจังหวัดใช้ตราเขาสะแกกรังและพระอาทิตย์อุทัย

ภาคตะวันออก

จังหวัดจันทบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกระต่ายในดวงจันทร์ ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือมณฑลจันทบุรี
จังหวัดฉะเชิงเทรา พ.ศ. 2550 - ปัจจุบัน รูปพระอุโบสถหลังใหม่วัดโสธรวรารามวรวิหาร

ตราเดิมเป็นรูปพระอุโบสถหลังเก่าของวัดโสธรวรารามวรวิหาร
จังหวัดชลบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปเขาสามมุก ริมทะเลอ่าวไทย
จังหวัดตราด พ ศ 2483 รูปโป๊ะ เรือใบ และเกาะช้าง เดิมจังหวัดใช้ตรารูปเรือรบหลวงเพื่อเป็นอนุสรณ์ในยุทธนาวีเกาะช้าง
จังหวัดปราจีนบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปต้นพระศรีมหาโพธิ์
จังหวัดระยอง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพลับพลาที่ประทับของรัชกาลที่ 5 บนเกาะเสม็ด
จังหวัดสระแก้ว พ.ศ. 2536 - ปัจจุบัน รูปพระพุทธรูปปางสรงสรีระ ประทับยืนบนดอกบัว ด้านหลังเป็นภาพพระอาทิตย์ยามรุ่ง ตอนกลางเป็นภาพปราสาทเขาน้อยสีชมพู ตรานี้กรมศิลปากรไม่ได้เป็นผู้ออกแบบ


ภาคตะวันตก
จังหวัด ภาพตรา ระยะเวลาการใช้ คำอธิบาย หมายเหตุ
จังหวัดกาญจนบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปด่านพระเจดีย์สามองค์ แบบที่จังหวัดใช้อยู่ในปัจจุบันมีการเพิ่มชื่อจังหวัดทั้งอักษรไทยและอักษรโรมันไว้ที่ขอบภาพด้วย
จังหวัดตาก พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงหลั่งทักษิโณทกเหนือคอช้าง
จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระที่นั่งคูหาคฤหาสน์ และมีภาพเกาะหลักอยู่เบื้องหลัง
จังหวัดเพชรบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปทุ่งนา ต้นตาลโตนด และพระนครคีรีหรือเขาวัง
จังหวัดราชบุรี 9 มิถุนายน พ.ศ. 2509 - ปัจจุบัน รูปเครื่องราชกกุธภัณฑ์ 2 ชนิด คือ ฉลองพระบาทเชิงงอนและพระแสงขรรค์ชัยศรี รูปฉลองพระบาทมีที่มาจากตราในธงประจำกองลูกเสือมณฑลราชบุรี (ก่อนหน้านี้ทางจังหวัดใช้ตรารูปเขางู มีงูล้อมรอบ)


ภาคใต้

จังหวัดกระบี่ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกระบี่ไขว้ เบื้องหลังเป็นรูปภูเขาและทะเล
จังหวัดชุมพร พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปเทวสตรียืนประทานพรหน้าค่าย มีต้นมะเดื่อขนาบอยู่ 2 ข้าง
จังหวัดตรัง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกระโจมไฟ ท่าเรือ และลูกคลื่นในท้องทะเล
จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระบรมธาตุเมืองนครศรีธรรมราช มีตรา 12 นักษัตรล้อมรอบ. ทั้ง 12 นักษัตรเป็นตัวแทนของ 12 เมืองนักษัตรหรือนครรัฐซึ่งเคยเป็นเมืองขึ้นของอาณาจักรนครศรีธรรมราช
จังหวัดนราธิวาส พ.ศ. 2520 - ปัจจุบัน รูปเรือกอและกางใบแล่นรับลมเต็มที่ ภายในใบเรือเป็นรูปช้างเผือกทรงเครื่องคชาภรณ์ รูปช้างนั้นหมายถึงพระศรีนรารัฐราชกิริณีฯ ช้างสำคัญซึ่งจังหวัดนราธิวาสได้น้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เมื่อ พ.ศ. 2520 จังหวัดนราธิวาสได้เปลี่ยนแปลงตรามาแล้ว 2 ครั้ง ครั้งแรกใช้ตรารูปใบเรือขึงอยู่บนพื้น ภายในมีภาพกริชคดและพญานาคอยู่ เบื้องหลังเป็นรูปอาทิตย์อุทัย ต่อมาเปลี่ยนเป็นรูปคนงานกรีดยางพารา
จังหวัดปัตตานี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปปืนใหญ่ศรีปัตตานีหรือนางพญาตานี
จังหวัดพังงา พ.ศ. 2545 - ปัจจุบัน รูปเรือขุดเหมือง เขารูปช้าง และเกาะตาปู ภาพตรานี้เป็นตราที่ได้ประกาศรับรองให้ใช้เป็นตราราชการตามประกาศราชกิจจานุเบกษาเมื่อ พ.ศ. 2545 แต่จะมีการปรับปรุงแบบจากตราเดิม (ซึ่งไม่มีรูปเกาะตาปู)
จังหวัดพัทลุง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปเขาอกทะลุ
จังหวัดภูเก็ต พ.ศ. 2528 - ปัจจุบัน รูปอนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรี ท้าวศรีสุนทร วาดจากของจริง

ตราเดิมที่กรมศิลปากรออกแบบไว้เป็นรูปสองวีรสตรี คือ ท้าวเทพกระษัตรีและท้าวศรีสุนทรยืนถือดาบ เบื้องหลังเป็นภาพเกาะถลาง
จังหวัดระนอง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปปราสาทตั้งอยู่บนภูเขา มีรูปเลข 5 ไทย ประดิษฐานอยู่บนพานแว่นฟ้า
จังหวัดสตูล พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระสมุทรเทวาประทับนั่งบนแท่นหิน เบื้องหลังเป็นพระอาทิตย์อัสดง
จังหวัดสงขลา พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปขอนสังข์วางอยู่บนพานแว่นฟ้า ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือมณฑลนครศรีธรรมราช ที่มาของตราประจำจังหวัดนี้ว่า เดิมเคยเป็นตรากระดุมเสื้อฉลองพระองค์ ของกรมหลวงสงขลานครินทร์
สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร์ อดุยเดชวิกรมบรมชนกนาถ ต่อมากรมศิลปากร ออกแบบตราสังข์ ใช้เป็นเครื่องหมายตราจังหวัดสงขลา

จังหวัดสุราษฎร์ธานี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระบรมธาตุไชยา
จังหวัดยะลา พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปคนงานทำเหมืองดีบุก


ตราประจำจังหวัดในอดีต

จังหวัด ภาพตรา ระยะเวลาการใช้ คำอธิบาย หมายเหตุ
จังหวัดธนบุรี พ.ศ. 2483-2514 รูปพระปรางค์วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร
จังหวัดพระนคร พ.ศ. 2483-2514 รูปพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท
จังหวัดนครจัมปาศักดิ์ ไม่มีภาพ พ.ศ. 2484-2489 รูปปราสาทวัดภู ในหนังสือ "ตราประจำจังหวัด" ซึ่งกรมศิลปากรจัดพิมพ์ เมื่อปี พ.ศ. 2542
มิได้ตีพิมพ์ภาพตราดังกล่าวประกอบไว้ มีเพียงข้อความบรรยายลักษณะตราเท่านั้น
จังหวัดพระตะบอง พ.ศ. 2484-2489 รูปพระยาโคตรบองเงื้อกระบองทำท่าจะขว้าง
จังหวัดพิบูลสงคราม พ.ศ. 2484-2489 รูปอนุสาวรีย์ไก่กางปีก
จังหวัดลานช้าง พ.ศ. 2484-2489 รูปโขลงช้างยืนอยู่กลางลานกว้าง

ที่มา : https://th.wikipedia.org/wiki/ตราประจำจังหวัดของไทย

 

ตราประจำจังหวัดของไทย มีพัฒนาการมาจากตราประจำตำแหน่งของเจ้าเมืองในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ และตราประจำธงประจำกองลูกเสือ 14 มณฑล ในสมัยรัชกาลที่ 6 - 7 ในสมัยที่จอมพลแปลก พิบูลสงครามเป็น นายกรัฐมนตรีนั้น รัฐบาลได้กำหนดให้แต่ละจังหวัดมีตราประจำจังหวัดของตนเองใช้เมื่อ พ.ศ. 2483 โดย กรมศิลปากรเป็นผู้ออกแบบตราตามแนวคิดที่แต่ละจังหวัดกำหนดไว้ ปัจจุบัน เมื่อมีการตั้งจังหวัดขึ้นใหม่ ก็จะมีการออกแบบตราประจำจังหวัดด้วยเสมอ แต่ตราของบางจังหวัดที่ใช้อยู่นั้นบางตราก็ไม่ใช่ตราที่กรมศิลปากรเป็นผู้ออกแบบ บางจังหวัดก็เปลี่ยนไปใช้ตราประจำจังหวัดเป็นแบบอื่นเสียก็มี บางที่ลักษณะของตราก็เพี้ยนไปจากลักษณะที่กรมศิลปากรออกแบบไว้ แต่ยังคงลักษณะหลัก ๆ ของตราเดิมไว้อยู่บ้างก็มี

ตราประจำจังหวัด
ภาคเหนือ

จังหวัด ภาพตรา ระยะเวลาการใช้ คำอธิบาย หมายเหตุ
จังหวัดเชียงราย พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปช้างสีขาวกับเมฆ ลายที่ขอบตรามีรูปนาคเกี้ยว
จังหวัดเชียงใหม่ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปช้างเผือกยืนอยู่ในเรือนแก้ว ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือ มณฑลพายัพ


จังหวัดน่าน พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุแช่แห้งบนหลังโคอุสุภราช

จังหวัดพะเยา พ.ศ. 2520 - ปัจจุบัน รูปพระเจ้าตนหลวงวัดศรีโคมคำ ประทับเหนือกว๊านพะเยา มีช่อรวงข้าวประดับอยู่สองข้าง เบื้องบนมีลายกนกเปลว 7 ลายลอยอยู่
จังหวัดแพร่ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุช่อแฮบนหลังม้าแก้วมหาพลอัศวราช
จังหวัดแม่ฮ่องสอน พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปช้างเล่นน้ำ
จังหวัดลำปาง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปไก่ ยืนอยู่ในประตูมณฑปวัดพระธาตุลำปางหลวง
จังหวัดลำพูน พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระบรมธาตุหริภุญไชย
จังหวัดอุตรดิตถ์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปมณฑปประดิษฐานพระแท่นศิลาอาสน์ มีลวดลายกนกประกอบ


ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

จังหวัดกาฬสินธุ์ พ.ศ. 2490 - ปัจจุบัน รูปติณชาติ (หญ้า) กาฬสินธุ์ (บึงน้ำสีดำ) ภูเขา และเมฆ
จังหวัดขอนแก่น พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระเจดีย์ก่อไว้บนตอไม้ หมายถึง พระธาตุขามแก่น
จังหวัดชัยภูมิ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปธงสามชายอันเป็นธงชัยประจำกองทัพสมัยโบราณ
จังหวัดนครพนม พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุพนม
จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารีหน้าประตูชุมพล
จังหวัดบึงกาฬ พ.ศ. 2554 - ปัจจุบัน รูปภูทอก บึงโขงหลง และต้นไม้[1]
จังหวัดบุรีรัมย์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปเทพยดาฟ้อนรำหน้าปราสาทหินพนมรุ้ง
จังหวัดมหาสารคาม พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปทุ่งนาและต้นรัง มาจากชื่อเมืองมหาสาลคาม (หมายถึงหมู่บ้านต้นรังใหญ่) ซึ่งสะกดเพี้ยนมาเป็นมหาสารคามในปัจจุบัน
จังหวัดมุกดาหาร พ.ศ. 2525 - ปัจจุบัน รูปปราสาทสองนางสถิต ประดิษฐานแก้วมุกดาหาร ตรานี้กรมศิลปากรไม่ได้เป็นผู้ออกแบบ
จังหวัดยโสธร พ.ศ. 2515 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุอานนท์ พระธาตุคู่บ้านคู่เมืองในวัดมหาธาตุ มีสิงห์ขนาบสองข้าง มาจากชื่อที่ตั้งเมืองเมื่อแรกสร้างคือบ้านสิงห์ท่า รูปดอกบัวบานหมายถึงจังหวัดยโสธรแยกมาจากจังหวัดอุบลราชธานี รัศมีบนยอดแปดแฉกหมายถึงอำเภอทั้งแปดของจังหวัด
จังหวัดร้อยเอ็ด พ.ศ. 2545 - ปัจจุบัน รูปศาลหลักเมืองบนเกาะกลางบึงพลาญชัย เบื้องหลังเป็นรูปพระมหาเจดีย์ชัยมงคล โดยมีกรอบวงกลมเป็นรูปรวงข้าวล้อมรอบ เดิมตราจังหวัดร้อยเอ็ดมีเพียงรูปศาลหลักเมืองบนเกาะกลางบึงพลาญชัยเท่านั้น ส่วนปีที่ใช้ตราปัจจุบันอ้างตามประกาศในราชกิจจานุเบกษาซึ่งออกแบบโดยนายรังสรรค์ ต้นทัพไทย
จังหวัดเลย พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุศรีสองรัก เบื้องหลังเป็นทิวเขา
จังหวัดศรีสะเกษ พ.ศ. 2512 - ปัจจุบัน รูปปรางค์กู่ มีดอกลำดวน 6 กลีบรองรับอยู่เบื้องล่าง

• 
  

ตราปราสาทพระวิหาร ตราประจำจังหวัดศรีสะเกษระหว่าง พ.ศ. 2483 - 2512 ต่อมาได้เปลี่ยนตราใหม่ เพราะไทยเสียปราสาทเขาพระวิหารให้กัมพูชาตามคำตัดสินของศาลโลกเมื่อ พ.ศ. 2505 การจะใช้ตราเดิมต่อไปจึงเป็นการไม่สมควร
จังหวัดสกลนคร พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระธาตุเชิงชุม หน้าหนองหานหลวงและดอนสวรรค์
จังหวัดสุรินทร์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระอินทร์ประทับบนแท่นศีรษะช้างเอราวัณ หน้าปราสาทหินศีขรภูมิ เดิมเรียกปราสาทหินศีขรภูมิว่าปราสาทหินบ้านระแงง
จังหวัดหนองคาย พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกอไผ่ริมหนองน้ำ
จังหวัดหนองบัวลำภู พ.ศ. 2537 - ปัจจุบัน รูปพระบรมรูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราชประทับยืนหน้าศาล เบื้องหลังเป็นหนองบัวลำภู ในระยะแรก ตราที่ทางจังหวัดออกแบบเองมีเฉพาะรูปศาลสมเด็จพระนเรศวรในวงกลมเท่านั้น
จังหวัดอุดรธานี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปท้าวเวสสุวัณหรือท้าวกุเวร เทพเจ้าประจำทิศเหนือ ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือมณฑลอุดร
จังหวัดอุบลราชธานี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปดอกบัวบานชูช่อพ้นน้ำ
จังหวัดอำนาจเจริญ พ.ศ. 2537 - ปัจจุบัน รูปพระมงคลมิ่งเมือง พระพุทธรูปสำคัญประจำจังหวัด ก่อนหน้านี้ทางจังหวัดใช้ตราอีกแบบหนึ่ง แต่มีลักษณะคล้ายตราในปัจจุบัน



ภาคกลาง

กรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2516 - ปัจจุบัน รูปพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ พระหัตถ์ซ้ายทรงขอช้าง พระหัตถ์ขวาทรงวชิราวุธ ซึ่งเป็นอาวุธประจำกายของพระอินทร์ ตรานี้กรมศิลปากรออกแบบโดยอาศัยภาพเขียนฝีพระหัตถ์ของสมเด็จกรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์เป็นต้นแบบ เริ่มใช้ในปี พ.ศ. 2516 ตามประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี ตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พ.ศ. 2482 ฉบับที่ 60 ลงวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2516 (สมัยเมื่อยังเป็นจังหวัดพระนครนั้นใช้ตราพระที่นั่งจักรีมหาปราสาทเป็น[2] ตรานี้เคยใช้เป็นตราเทศบาลนครหลวงกรุงเทพธนบุรี โดยข้อความที่อยู่เหนือรูปพระอินทร์ทรงช้างนั้นเป็นคำว่า "เทศบาลนครหลวง"
จังหวัดกำแพงเพชร พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกำแพงเมืองมีใบเสมาประดับเพชร
จังหวัดชัยนาท พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปธรรมจักรหน้าภูเขา ซึ่งหมายเอาได้ทั้งเขาสรรพยาและเขาธรรมามูล แบบที่จังหวัดใช้ในปัจจุบัน เพิ่มตราครุฑไว้ที่ส่วนล่างของตราด้วย
จังหวัดนครนายก พ.ศ. 2483 - 2545
( ตราแบบมีองค์ประกอบที่อยู่เบื้องหลังรูปช้างชูรวงข้าว )

พ.ศ. 2545 - ปัจจุบัน ( แบบปัจจุบัน )

รูปช้างชูรวงข้าว เบื้องหลังเป็นลอมฟาง ใน พ.ศ. 2545 ตราของจังหวัดที่ประกาศอยู่ในราชกิจจานุเบกษาได้เพิ่มแถบชื่อจังหวัดและลายขอบตรา โดยตัดองค์ประกอบที่อยู่เบื้องหลังรูปช้างชูรวงข้าวออกทั้งหมด
จังหวัดนครปฐม พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระปฐมเจดีย์ ประดับด้วยเครื่องหมายเลข 4 ไทยในพระมหาพิชัยมงกุฎ ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือมณฑลนครชัยศรี
จังหวัดนครสวรรค์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปวิมาน 3 ยอด ตรานี้ดัดแปลงจากตราในธงประจำกองลูกเสือ มณฑลนครสวรรค์
จังหวัดนนทบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปหม้อน้ำดินเผาลายวิจิตร หมายถึง ชาวจังหวัดนนทบุรีมีอาชีพทำเครื่องปั้นดินเผาซึ่งมีชื่อเสียงมาช้านาน
จังหวัดปทุมธานี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปบัวหลวงและช่อรวงข้าวชูช่อเหนือน้ำ ตราที่จังหวัดใช้ในปัจจุบันเขียนขึ้นใหม่ โดยเพิ่มแถบชื่อจังหวัดไว้ที่ส่วนล่างของตรา
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปสังข์ทักษิณาวัตร ประดิษฐานบนพานแว่นฟ้าในปราสาทใต้ต้นหมัน ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือมณฑลอยุธยา
จังหวัดพิจิตร พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปต้นโพธิ์ริมสระหลวง
จังหวัดพิษณุโลก พ ศ 2483 รูปพระพุทธชินราช พระคู่บ้านคู่เมืองพิษณุโลก เดิมกรมศิลปากรออกแบบให้ใช้ตราพระเจดีย์จุฬามณีอยู่เหนือลูกโลก 3 ลูก โดยหมายเอานามเมืองพิษณุโลกเป็นหลักในการผูกตรา
จังหวัดเพชรบูรณ์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปเพชรกับภูเขาและไร่ยาสูบ
จังหวัดลพบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระนารายณ์สี่กร ประทับยืนหน้าพระปรางค์สามยอด
จังหวัดสมุทรปราการ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระสมุทรเจดีย์
จังหวัดสมุทรสงคราม พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกลองลอยน้ำ
จังหวัดสมุทรสาคร พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปสำเภาจีนในแม่น้ำท่าจีน
จังหวัดสระบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปมณฑปพระพุทธบาทสระบุรี ตรานี้เขียนขึ้นจากภาพถ่ายจริงของมณฑปพระพุทธบาทสระบุรี
จังหวัดสิงห์บุรี พ.ศ. 2547 - ปัจจุบัน รูปอนุสาวรีย์วีรชนค่ายบางระจันในวงกลม ขอบวงกลมเป็นแถบสีธงชาติ[3] เดิมทางจังหวัดใช้ตรารูปค่ายบางระจัน
จังหวัดสุพรรณบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปการทำยุทธหัตถีระหว่างสมเด็จพระนเรศวรมหาราชกับพระมหาอุปราชมังกะยอชวาที่ตำบลหนองสาหร่าย เมื่อ พ.ศ. 2135
จังหวัดสุโขทัย พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพ่อขุนรามคำแหงมหาราชประทับบนพระแท่นมนังคศิลาอาสน์
จังหวัดอ่างทอง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปรวงข้าวในอ่างน้ำสีทอง
จังหวัดอุทัยธานี พ.ศ. 2520 - ปัจจุบัน รูปศาลสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก เบื้องหลังคือเขาสะแกกรัง เดิมจังหวัดใช้ตราเขาสะแกกรังและพระอาทิตย์อุทัย

ภาคตะวันออก

จังหวัดจันทบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกระต่ายในดวงจันทร์ ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือมณฑลจันทบุรี
จังหวัดฉะเชิงเทรา พ.ศ. 2550 - ปัจจุบัน รูปพระอุโบสถหลังใหม่วัดโสธรวรารามวรวิหาร

ตราเดิมเป็นรูปพระอุโบสถหลังเก่าของวัดโสธรวรารามวรวิหาร
จังหวัดชลบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปเขาสามมุก ริมทะเลอ่าวไทย
จังหวัดตราด พ ศ 2483 รูปโป๊ะ เรือใบ และเกาะช้าง เดิมจังหวัดใช้ตรารูปเรือรบหลวงเพื่อเป็นอนุสรณ์ในยุทธนาวีเกาะช้าง
จังหวัดปราจีนบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปต้นพระศรีมหาโพธิ์
จังหวัดระยอง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพลับพลาที่ประทับของรัชกาลที่ 5 บนเกาะเสม็ด
จังหวัดสระแก้ว พ.ศ. 2536 - ปัจจุบัน รูปพระพุทธรูปปางสรงสรีระ ประทับยืนบนดอกบัว ด้านหลังเป็นภาพพระอาทิตย์ยามรุ่ง ตอนกลางเป็นภาพปราสาทเขาน้อยสีชมพู ตรานี้กรมศิลปากรไม่ได้เป็นผู้ออกแบบ


ภาคตะวันตก
จังหวัด ภาพตรา ระยะเวลาการใช้ คำอธิบาย หมายเหตุ
จังหวัดกาญจนบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปด่านพระเจดีย์สามองค์ แบบที่จังหวัดใช้อยู่ในปัจจุบันมีการเพิ่มชื่อจังหวัดทั้งอักษรไทยและอักษรโรมันไว้ที่ขอบภาพด้วย
จังหวัดตาก พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงหลั่งทักษิโณทกเหนือคอช้าง
จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระที่นั่งคูหาคฤหาสน์ และมีภาพเกาะหลักอยู่เบื้องหลัง
จังหวัดเพชรบุรี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปทุ่งนา ต้นตาลโตนด และพระนครคีรีหรือเขาวัง
จังหวัดราชบุรี 9 มิถุนายน พ.ศ. 2509 - ปัจจุบัน รูปเครื่องราชกกุธภัณฑ์ 2 ชนิด คือ ฉลองพระบาทเชิงงอนและพระแสงขรรค์ชัยศรี รูปฉลองพระบาทมีที่มาจากตราในธงประจำกองลูกเสือมณฑลราชบุรี (ก่อนหน้านี้ทางจังหวัดใช้ตรารูปเขางู มีงูล้อมรอบ)


ภาคใต้

จังหวัดกระบี่ พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกระบี่ไขว้ เบื้องหลังเป็นรูปภูเขาและทะเล
จังหวัดชุมพร พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปเทวสตรียืนประทานพรหน้าค่าย มีต้นมะเดื่อขนาบอยู่ 2 ข้าง
จังหวัดตรัง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปกระโจมไฟ ท่าเรือ และลูกคลื่นในท้องทะเล
จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระบรมธาตุเมืองนครศรีธรรมราช มีตรา 12 นักษัตรล้อมรอบ. ทั้ง 12 นักษัตรเป็นตัวแทนของ 12 เมืองนักษัตรหรือนครรัฐซึ่งเคยเป็นเมืองขึ้นของอาณาจักรนครศรีธรรมราช
จังหวัดนราธิวาส พ.ศ. 2520 - ปัจจุบัน รูปเรือกอและกางใบแล่นรับลมเต็มที่ ภายในใบเรือเป็นรูปช้างเผือกทรงเครื่องคชาภรณ์ รูปช้างนั้นหมายถึงพระศรีนรารัฐราชกิริณีฯ ช้างสำคัญซึ่งจังหวัดนราธิวาสได้น้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เมื่อ พ.ศ. 2520 จังหวัดนราธิวาสได้เปลี่ยนแปลงตรามาแล้ว 2 ครั้ง ครั้งแรกใช้ตรารูปใบเรือขึงอยู่บนพื้น ภายในมีภาพกริชคดและพญานาคอยู่ เบื้องหลังเป็นรูปอาทิตย์อุทัย ต่อมาเปลี่ยนเป็นรูปคนงานกรีดยางพารา
จังหวัดปัตตานี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปปืนใหญ่ศรีปัตตานีหรือนางพญาตานี
จังหวัดพังงา พ.ศ. 2545 - ปัจจุบัน รูปเรือขุดเหมือง เขารูปช้าง และเกาะตาปู ภาพตรานี้เป็นตราที่ได้ประกาศรับรองให้ใช้เป็นตราราชการตามประกาศราชกิจจานุเบกษาเมื่อ พ.ศ. 2545 แต่จะมีการปรับปรุงแบบจากตราเดิม (ซึ่งไม่มีรูปเกาะตาปู)
จังหวัดพัทลุง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปเขาอกทะลุ
จังหวัดภูเก็ต พ.ศ. 2528 - ปัจจุบัน รูปอนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรี ท้าวศรีสุนทร วาดจากของจริง

ตราเดิมที่กรมศิลปากรออกแบบไว้เป็นรูปสองวีรสตรี คือ ท้าวเทพกระษัตรีและท้าวศรีสุนทรยืนถือดาบ เบื้องหลังเป็นภาพเกาะถลาง
จังหวัดระนอง พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปปราสาทตั้งอยู่บนภูเขา มีรูปเลข 5 ไทย ประดิษฐานอยู่บนพานแว่นฟ้า
จังหวัดสตูล พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระสมุทรเทวาประทับนั่งบนแท่นหิน เบื้องหลังเป็นพระอาทิตย์อัสดง
จังหวัดสงขลา พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปขอนสังข์วางอยู่บนพานแว่นฟ้า ตรานี้เป็นตราเดิมในธงประจำกองลูกเสือมณฑลนครศรีธรรมราช ที่มาของตราประจำจังหวัดนี้ว่า เดิมเคยเป็นตรากระดุมเสื้อฉลองพระองค์ ของกรมหลวงสงขลานครินทร์
สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร์ อดุยเดชวิกรมบรมชนกนาถ ต่อมากรมศิลปากร ออกแบบตราสังข์ ใช้เป็นเครื่องหมายตราจังหวัดสงขลา

จังหวัดสุราษฎร์ธานี พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปพระบรมธาตุไชยา
จังหวัดยะลา พ.ศ. 2483 - ปัจจุบัน รูปคนงานทำเหมืองดีบุก


ตราประจำจังหวัดในอดีต

จังหวัด ภาพตรา ระยะเวลาการใช้ คำอธิบาย หมายเหตุ
จังหวัดธนบุรี พ.ศ. 2483-2514 รูปพระปรางค์วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร
จังหวัดพระนคร พ.ศ. 2483-2514 รูปพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท
จังหวัดนครจัมปาศักดิ์ ไม่มีภาพ พ.ศ. 2484-2489 รูปปราสาทวัดภู ในหนังสือ "ตราประจำจังหวัด" ซึ่งกรมศิลปากรจัดพิมพ์ เมื่อปี พ.ศ. 2542
มิได้ตีพิมพ์ภาพตราดังกล่าวประกอบไว้ มีเพียงข้อความบรรยายลักษณะตราเท่านั้น
จังหวัดพระตะบอง พ.ศ. 2484-2489 รูปพระยาโคตรบองเงื้อกระบองทำท่าจะขว้าง
จังหวัดพิบูลสงคราม พ.ศ. 2484-2489 รูปอนุสาวรีย์ไก่กางปีก
จังหวัดลานช้าง พ.ศ. 2484-2489 รูปโขลงช้างยืนอยู่กลางลานกว้าง

ที่มา : https://th.wikipedia.org/wiki/ตราประจำจังหวัดของไทย